Việt Nam đang nổi lên như một quốc gia dẫn đầu về phát triển năng lượng mặt trời tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, với công suất lắp đặt ấn tượng lên tới 19 GW vào năm 2022. Vị thế này được thúc đẩy bởi sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và nhu cầu điện tăng cao, tạo áp lực lớn lên lưới điện quốc gia vốn vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch. Sự phụ thuộc này, cùng với dân số ngày càng tăng và biến đổi khí hậu, khiến lưới điện dễ bị tổn thương trước các sự cố mất điện trên diện rộng, đặc biệt là trong những đợt nắng nóng gay gắt vào mùa hè hoặc các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão. Sự thất vọng từ những đợt mất điện này đã khiến nhiều người không còn coi năng lượng mặt trời ở Việt Nam chỉ là một lựa chọn khả thi, mà là một giải pháp thiết yếu để đảm bảo nguồn cung điện cho gia đình.
May mắn thay, Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi với nguồn ánh sáng mặt trời dồi dào, nhận được hơn 1.500 kWh bức xạ mặt trời trên mỗi mét vuông mỗi năm. Tuy nhiên, để thực sự tối ưu hóa tiềm năng to lớn này, đất nước cần phải triển khai các giải pháp đồng bộ về chính sách, công nghệ và cơ sở hạ tầng.
1. Thực trạng sử dụng năng lượng ở Việt Nam và phát triển năng lượng mặt trời
Tính đến giữa năm 2025, Việt Nam đã khẳng định vững chắc vị thế dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về lĩnh vực năng lượng mặt trời, với công suất lắp đặt ấn tượng 16 GW, vượt xa mục tiêu ban đầu của Quy hoạch Phát triển Điện lực VIII (PDP VIII). Sự tăng trưởng đáng kể này không chỉ nhờ vào các dự án quy mô lớn mà còn nhờ vào sự bùng nổ của điện mặt trời áp mái, đặc biệt là các hệ thống tự sản tự tiêu. Xu hướng này đã giúp hàng nghìn hộ gia đình đạt được sự độc lập về điện và có một nguồn điện dự phòng đáng tin cậy trước lưới điện quốc gia ngày càng khó lường, đồng thời giảm đáng kể chi phí điện hàng tháng.
2. Tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời tại Việt Nam
Tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời tại Việt Nam là vô cùng lớn, được thúc đẩy bởi vị trí địa lý thuận lợi và nhu cầu năng lượng cấp bách. Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, đất nước nhận được lượng bức xạ mặt trời dồi dào, trung bình 4-5 kWh trên mỗi mét vuông mỗi ngày, đặc biệt ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Lợi thế tự nhiên này, kết hợp với tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh và nhu cầu điện tăng cao của cả người dân và doanh nghiệp, tạo ra một điều kiện lý tưởng cho sự mở rộng của ngành năng lượng sạch này.
Nhận thấy tiềm năng này, Chính phủ đã sửa đổi Quy hoạch Phát triển Điện lực VIII (PDP VIII), đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng: đến năm 2030, 50% các tòa nhà công sở và 50% nhà dân sẽ sử dụng điện mặt trời áp mái tự sản tự tiêu. Chiến lược này không chỉ cho thấy vai trò quan trọng của điện mặt trời trong kế hoạch năng lượng quốc gia mà còn trao quyền cho từng hộ gia đình trở thành một phần của giải pháp, giảm bớt gánh nặng chung cho lưới điện và tăng cường an ninh năng lượng.
Những lợi ích chính của sự chuyển đổi này rất rõ ràng: giảm đáng kể chi phí điện hàng tháng, khả năng các hệ thống có lưu trữ (ắc quy lưu trữ) cung cấp điện dự phòng liên tục khi mất điện, và đóng góp quan trọng vào bảo vệ môi trường bằng cách giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm phát thải khí nhà kính.
3. Chính sách và thách thức đối với phát triển bền vững năng lượng mặt trời tại Việt Nam
Nhận thấy sự cần thiết của một khung pháp lý vững chắc để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng, Chính phủ Việt Nam đã ban hành các chính sách mới, bao gồm Nghị định 57/2025/NĐ-CP và Nghị định 58/2025/NĐ-CP. Các nghị định này là một bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện nền tảng pháp lý và chính sách cho năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời áp mái và xu hướng tự sản tự tiêu đang phát triển mạnh mẽ.
Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực lập pháp này, ngành năng lượng mặt trời ở Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức đáng kể:
Hạ tầng lưới điện chưa hoàn thiện
Hệ thống lưới truyền tải chưa theo kịp tốc độ tăng trưởng của các dự án năng lượng tái tạo, dẫn đến tình trạng quá tải và phải giảm công suất phát điện.
Chi phí đầu tư ban đầu cao
Mặc dù chi phí đã giảm đáng kể, việc đầu tư vào một hệ thống điện mặt trời, đặc biệt là hệ thống có ắc quy lưu trữ, vẫn là một khoản đầu tư lớn với thời gian hoàn vốn tương đối dài.
Chính sách chưa ổn định
Các chính sách khuyến khích đầu tư, đặc biệt là biểu giá mua điện (FIT), đã thay đổi, tạo ra những rào cản nhất định cho nhà đầu tư và người dân.
4. Giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững năng lượng mặt trời
Để đảm bảo sự phát triển bền vững của năng lượng mặt trời, Việt Nam phải tập trung vào sự kết hợp của các giải pháp về chính sách, cơ sở hạ tầng và công nghệ.
Giải pháp về Chính sách và Cơ sở hạ tầng
Ở cấp độ vĩ mô, việc cải thiện chính sách là rất quan trọng. Chính phủ cần thiết lập một khung pháp lý rõ ràng, ổn định và dài hạn để khuyến khích đầu tư, bao gồm các cơ chế giá điện hợp lý và hỗ trợ tín dụng cho các dự án nhỏ và bán lẻ. Đồng thời, việc nâng cấp đáng kể cơ sở hạ tầng lưới điện là điều cần thiết, bao gồm đầu tư vào lưới điện thông minh và các dự án truyền tải để tích hợp hiệu quả hơn các nguồn năng lượng tái tạo và ngăn ngừa tình trạng quá tải hệ thống.
Giải pháp Công nghệ
Về mặt công nghệ, trọng tâm cần đặt vào việc áp dụng các thiết bị hiệu suất cao và tăng cường ứng dụng công nghệ. Điều này bao gồm việc sử dụng các tấm pin mặt trời và biến tần thế hệ mới, nhưng quan trọng nhất là tích hợp các hệ thống lưu trữ năng lượng (ắc quy lưu trữ). Các hệ thống ắc quy này là một thành phần then chốt, biến một hệ thống điện mặt trời thông thường thành một lưới điện siêu nhỏ cá nhân.
Trong ngày, các tấm pin tạo ra điện để sử dụng ngay tại chỗ và sạc ắc quy. Vào ban đêm, điện được lưu trữ từ ắc quy sẽ được sử dụng, giảm sự phụ thuộc vào lưới điện và cắt giảm chi phí điện. Hơn nữa, trong trường hợp mất điện do thời tiết cực đoan hoặc sự cố lưới điện, hệ thống sẽ tự động chuyển sang nguồn điện từ ắc quy, cung cấp một nguồn cung cấp liên tục và liền mạch cho các thiết bị thiết yếu.
Đối với người tiêu dùng, một bước quan trọng là lựa chọn một nhà cung cấp uy tín với kinh nghiệm và công nghệ hiện đại để đảm bảo hệ thống được lắp đặt chính xác, vận hành an toàn và mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài.
5. Điện Mặt Trời: Khoản đầu tư thông minh cho một tương lai an toàn
Điện mặt trời không chỉ là một nguồn năng lượng mà còn là một khoản đầu tư thông minh, bền vững cho tương lai của gia đình bạn. Một hệ thống điện mặt trời dân dụng có lưu trữ là giải pháp dứt khoát cho chi phí điện tăng cao và lưới điện không ổn định, đảm bảo nguồn điện ổn định đồng thời giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu Net Zero.
Đừng để mất điện làm gián đoạn sự thoải mái của bạn. Với một hệ thống điện mặt trời và ắc quy lưu trữ, bạn có được một nguồn cung cấp điện đáng tin cậy, không lo lắng trong nhiều năm tới. Bạn đã sẵn sàng bảo vệ ngôi nhà khỏi những đợt mất điện? LenX Energy là nhà cung cấp hàng đầu các giải pháp điện mặt trời trọn gói, từ tư vấn, thiết kế, lắp đặt đến bảo trì. Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và sở hữu một hệ thống năng lượng mặt trời bền vững, phù hợp với nhu cầu của gia đình bạn.
